زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

اجزای قضیه





اجزای قضیه در علم منطق عبارت است از: موضوع، محمول، نسبت حکمیه و حکم.


۱ - توضیح اصطلاح



یکی از اموری که در منطق مورد توجه است، شناسایی ماهیت قضیه و اجزائی است که هر قضیه مشتمل بر آنهاست. اجزای قضیه بر دو نوع است: ذاتی و غیر ذاتی. مراد از اجزای ذاتی، آن است که در همه قضایا وجود دارد، به خلاف اجزای غیر ذاتی که فقط برخی قضایا مشتمل بر آن است؛ مانند ادات سلب و جهت. با توجه به اختلاف ماهیت قضایای حملی و شرطی، اجزای این دو قسم هم متفاوت هستند. موضوع و محمول، به عنوان دو جزء ذاتی قضیه حملیه، مورد اتفاق است، اما نسبت به حکم و نسبت حکمیه، در قضیه حملیه موجبه و سالبه دیدگاه‌های متفاوتی ابراز شده است. اما در قضیه شرطیه، مقدم و تالی و رابطه، سه جزء ذاتی قضیه است.
[۳] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۷۲-۱۷۳.
[۴] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۶-۵۷.

[۷] مطهری، مرتضی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج۲، ص۵۱-۵۵.
[۸] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۲-۱۵۳.


۲ - پانویس


 
۱. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، ج۱، ص۱۷۸.    
۲. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۸.    
۳. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۷۲-۱۷۳.
۴. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۶-۵۷.
۵. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۵۳.    
۶. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۵۰-۲۵۴.    
۷. مطهری، مرتضی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج۲، ص۵۱-۵۵.
۸. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۲-۱۵۳.


۳ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اجزای قضیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۶.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.